Situationeel leiderschap is een leiderschapsstijl die zich richt op het aanpassen aan de situatie en de behoeften van het team. Volgens het model van situationeel leiderschap van Hersey en Blanchard hangt de geschikte leiderschapsstijl af van de mate van vaardigheid en zelfstandigheid van het team of individu.
Het model van Hersey en Blanchard beschrijft vier leiderschapsstijlen die elk geschikt zijn voor verschillende niveaus van vaardigheid en zelfstandigheid van het team:
Directieve leiderschapsstijl (S1)
Dit is een leiderschapsstijl waarbij de leider duidelijk aangeeft wat er verwacht wordt van het team en hoe het werk gedaan moet worden. Dit is geschikt voor teams met weinig vaardigheid en zelfstandigheid.
Volgens het model van situationeel leiderschap van Hersey en Blanchard is een directive leiderschapsstijl een leiderschapsstijl waarbij de leider duidelijk aangeeft wat er verwacht wordt van het team en hoe het werk gedaan moet worden. Dit is geschikt voor teams met weinig vaardigheid en zelfstandigheid.
Een directieve leider geeft duidelijke instructies en begeleidt het team bij het uitvoeren van hun werk. Hij of zij neemt vaak de leiding en maakt duidelijk wat het doel is van het werk en hoe dit bereikt kan worden. De directieve leider is ook vaak gericht op het behalen van resultaten en zal daarom duidelijke doelen stellen en ervoor zorgen dat het team deze doelen behaalt.
Een directieve leiderschapsstijl kan effectief zijn in situaties waarbij het team weinig ervaring heeft of nog niet in staat is om zelfstandig te werken. Door duidelijke instructies te geven en het team te begeleiden, kan de directieve leider helpen om het team op te leiden en te ontwikkelen.
Echter, als een team al vaardig en zelfstandig is, kan een directieve leiderschapsstijl leiden tot vermindering van de motivatie en het zelfvertrouwen van het team en kan het leiden tot afhankelijkheid van de leider. In deze gevallen kan het effectiever zijn om een andere leiderschapsstijl te kiezen, zoals bijvoorbeeld een coachende of ondersteunende leiderschapsstijl.
Coachende leiderschapsstijl (S2)
Dit is een leiderschapsstijl waarbij de leider het team helpt om te groeien en te ontwikkelen door middel van begeleiding en feedback. Dit is geschikt voor teams met enige vaardigheid en zelfstandigheid, maar die nog steeds behoefte hebben aan leiding.
Volgens het model van situationeel leiderschap van Hersey en Blanchard is een coachende leiderschapsstijl een leiderschapsstijl waarbij de leider het team helpt om te groeien en te ontwikkelen door middel van begeleiding en feedback. Dit is geschikt voor teams met enige vaardigheid en zelfstandigheid, maar die nog steeds behoefte hebben aan leiding.
Een coachende leider werkt samen met het team om hun vaardigheden en kennis te verbeteren en helpt hen om hun doelen te bereiken. Hij of zij geeft feedback en begeleidt het team bij het oplossen van problemen en het maken van beslissingen. De coachende leider is gericht op het ontwikkelen van het team en zal daarom tijd besteden aan het geven van begeleiding en het aanmoedigen van het team om hun best te doen.
Een coachende leiderschapsstijl kan effectief zijn in situaties waarbij het team al enige vaardigheid en zelfstandigheid heeft, maar nog steeds behoefte heeft aan leiding en ondersteuning. Door het geven van feedback en begeleiding kan de coachende leider helpen om het team te ontwikkelen en te laten groeien.
Echter, als een team al zeer vaardig en zelfstandig is, kan een coachende leiderschapsstijl leiden tot vermindering van de motivatie en het zelfvertrouwen van het team en kan het leiden tot afhankelijkheid van de leider. In deze gevallen kan het effectiever zijn om een andere leiderschapsstijl te kiezen, zoals bijvoorbeeld een ondersteunende of delegerende leiderschapsstijl.
Ondersteunende leiderschapsstijl (S3)
Dit is een leiderschapsstijl waarbij de leider het team ondersteunt en hun autonomie respecteert. Dit is geschikt voor teams met een behoorlijke hoeveelheid vaardigheid en zelfstandigheid.
Volgens het model van situationeel leiderschap van Hersey en Blanchard is een ondersteunende leiderschapsstijl een leiderschapsstijl waarbij de leider het team ondersteunt en hun autonomie respecteert. Dit is geschikt voor teams met een behoorlijke hoeveelheid vaardigheid en zelfstandigheid.
Een ondersteunende leider werkt samen met het team om hun doelen te bereiken en respecteert hun zelfstandigheid en autonomie. Hij of zij biedt ondersteuning en begeleiding waar nodig, maar laat het team zoveel mogelijk zelf werken en beslissingen nemen. De ondersteunende leider is gericht op het ontwikkelen van het team en zal daarom tijd besteden aan het geven van begeleiding en het aanmoedigen van het team om hun best te doen.
Een ondersteunende leiderschapsstijl kan effectief zijn in situaties waarbij het team al vaardig en zelfstandig is en behoefte heeft aan ondersteuning en begeleiding. Door het team te ondersteunen en hun autonomie te respecteren, kan de ondersteunende leider helpen om het team te ontwikkelen en te laten groeien.
Echter, als een team nog niet voldoende vaardigheid of zelfstandigheid heeft, kan een ondersteunende leiderschapsstijl leiden tot onduidelijkheid over verwachtingen en doelen en kan het leiden tot onvoldoende begeleiding en leiding. In deze gevallen kan het effectiever zijn om een andere leiderschapsstijl te kiezen, zoals bijvoorbeeld een directieve of coachende leiderschapsstijl.
Delegerende leiderschapsstijl (S4)
Dit is een leiderschapsstijl waarbij de leider het team de verantwoordelijkheid geeft om zelf te beslissen hoe het werk gedaan moet worden. Volgens het model van situationeel leiderschap van Hersey en Blanchard is een delegerende leiderschapsstijl een leiderschapsstijl waarbij de leider het team de verantwoordelijkheid geeft om zelf te beslissen hoe het werk gedaan moet worden. Dit is geschikt voor teams met een hoog niveau van vaardigheid en zelfstandigheid.
Een delegerende leider vertrouwt op het team om zelfstandig te werken en beslissingen te nemen en zal daarom weinig tijd besteden aan het geven van instructies en het begeleiden van het team. Hij of zij zal het team de ruimte geven om te experimenteren en te leren van hun ervaringen. De delegerende leider is gericht op het ontwikkelen van het team en zal daarom tijd besteden aan het geven van begeleiding en het aanmoedigen van het team om hun best te doen.
Een delegerende leiderschapsstijl kan effectief zijn in situaties waarbij het team al zeer vaardig en zelfstandig is en behoefte heeft aan autonomie en ruimte om te experimenteren en te leren. Door het team de verantwoordelijkheid te geven om zelf te beslissen hoe het werk gedaan moet worden, kan de delegerende leider helpen om het team te ontwikkelen en te laten groeien.
Echter, als een team nog niet voldoende vaardigheid of zelfstandigheid heeft, kan een delegerende leiderschapsstijl leiden tot onduidelijkheid over verwachtingen en doelen en kan het leiden tot onvoldoende begeleiding en leiding. In deze gevallen kan het effectiever zijn om een andere leiderschapsstijl te kiezen, zoals bijvoorbeeld een directieve of coachende leiderschapsstijl.
Conclusie
Een situationeel leider volgens Blanchard is in staat om zijn of haar leiderschapsstijl aan te passen aan het niveau van vaardigheid en zelfstandigheid van het team. Dit vereist dat de leider in staat is om te luisteren naar het team, te analyseren wat er nodig is om het team te laten slagen en vervolgens een passende leiderschapsstijl te kiezen. Situationeel leiderschap volgens Blanchard kan daarom een effectieve manier zijn om te reageren op veranderende behoeften van het team en het team te helpen om te groeien en te bloeien.
Situationeel leiderschap gaat uit van de capaciteiten van het team. De manier van leidinggeven wordt daar dus op aangepast. Dit impliceert dat situationeel leiderschap goed samen kan gaan met dienend leiderschap.
