Wil je je communicatie en samenwerking op het werk verbeteren? Dan is de Roos van Leary een must-know! Dit psychologische model, ontwikkeld door Timothy Leary, helpt je om gedragspatronen en interacties tussen mensen te begrijpen. Door je bewust te worden van je eigen gedrag en de reacties die dit bij anderen oproept, kun je je interacties sturen en verbeteren. Lees verder om te ontdekken hoe de Roos van Leary je kan helpen om effectiever te communiceren, beter samen te werken en uiteindelijk je teamperformance te verhogen.
Inhoud
Wat is de Roos van Leary?
De Roos van Leary, ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog Timothy Leary in 1957, is een psychologisch model dat gedragspatronen en interacties tussen mensen verklaart. Het model is gebaseerd op het idee dat ons gedrag reacties bij anderen oproept en vice versa. Dit betekent dat als we ons bewust zijn van ons gedrag en hoe het anderen beïnvloedt, we onze interacties kunnen sturen en verbeteren.
Het model is vernoemd naar een roos vanwege de cirkelvormige structuur. Het verdeelt gedrag in vier kwadranten langs twee assen: de horizontale as (samen-tegen) en de verticale as (boven-onder). Elk kwadrant vertegenwoordigt een bepaald type gedrag, en de positie van een persoon in de roos kan veranderen afhankelijk van de situatie.
Wat is het nut van de Roos van Leary?
Het model van de Roos van Leary is een krachtig instrument voor iedereen die effectiever wil communiceren en samenwerken. Het helpt je om je bewust te worden van je eigen gedrag en de reacties die dit bij anderen oproept. Door je gedrag aan te passen, kun je de reactie van anderen sturen en zo de communicatie en samenwerking verbeteren.
Het model is bijzonder nuttig in werksituaties, waar effectieve communicatie en samenwerking cruciaal zijn. Het kan worden gebruikt door managers om teamdynamieken te begrijpen en te verbeteren, door medewerkers om hun interacties met collega’s te verbeteren, en door trainers en coaches om communicatievaardigheden te onderwijzen.
De twee assen
Het model van de Roos van Leary is gebaseerd op twee assen: de horizontale as (samen-tegen) en de verticale as (boven-onder). Deze assen vertegenwoordigen twee fundamentele dimensies van gedrag: de mate van samenwerking of conflict (samen-tegen) en de mate van dominantie of ondergeschiktheid (boven-onder).
De horizontale as: Samen – Tegen
De horizontale as beschrijft de mate van samenwerking of conflict in gedrag. Gedrag aan de ‘samen’-kant van de as is coöperatief en gericht op acceptatie en harmonie. Dit gedrag is gericht op het bereiken van gemeenschappelijke doelen en het bevorderen van positieve relaties. Voorbeelden van ‘samen’-gedrag zijn het geven van steun, het delen van informatie, en het tonen van begrip en empathie.
Gedrag aan de ’tegen’-kant van de as is competitief en gericht op conflict en confrontatie. Dit gedrag is gericht op het bereiken van individuele doelen, zelfs ten koste van anderen, en kan leiden tot negatieve relaties. Voorbeelden van ’tegen’-gedrag zijn het bekritiseren van anderen, het negeren of onderbreken van anderen, en het tonen van ongeduld of irritatie.
De verticale as: Boven – Onder
De verticale as beschrijft de mate van dominantie of ondergeschiktheid in gedrag. Gedrag aan de ‘boven’-kant van de as is dominant en sturend. Dit gedrag is gericht op het controleren van situaties en het nemen van beslissingen. Voorbeelden van ‘boven’-gedrag zijn het geven van instructies, het nemen van beslissingen, en het uiten van sterke meningen.
Gedrag aan de ‘onder’-kant van de as is volgzaam en afhankelijk. Dit gedrag is gericht op het volgen van anderen en het vermijden van verantwoordelijkheid. Voorbeelden van ‘onder’-gedrag zijn het vragen om advies, het vermijden van beslissingen, en het tonen van onzekerheid of twijfel.
Gedragingen in de Roos van Leary
Elk kwadrant in de Roos van Leary vertegenwoordigt een bepaald type gedrag, gebaseerd op de combinatie van ‘samen-tegen’ en ‘boven-onder’ gedrag. Hier zijn de acht gedragingen die in het model worden beschreven:
Gedragingen Samen – Boven
Leidend
Leidend gedrag is zowel coöperatief als dominant. Mensen die leidend gedrag vertonen, nemen de leiding in groepen, geven advies en stellen een manier van handelen voor. Ze zijn verbaal sterk en hun lichaamstaal is zelfverzekerd en open. Ze hebben een positief zelfbeeld en zien zichzelf als competent en in staat om anderen te begeleiden.
Helpend
Helpend gedrag is ook coöperatief, maar minder dominant dan leidend gedrag. Mensen die helpend gedrag vertonen, bouwen voort op de voorstellen van anderen en tonen begrip. Ze zijn verbaal ondersteunend en hun lichaamstaal is open en uitnodigend. Ze hebben een positief zelfbeeld en zien zichzelf als waardevolle bijdragers aan de groep.
Gedragingen Samen – Onder
Meewerkend
Meewerkend gedrag is coöperatief en volgzaam. Mensen die meewerkend gedrag vertonen, stemmen in met anderen en geven complimenten. Ze zijn verbaal positief en hun lichaamstaal is open en niet-bedreigend. Ze hebben een positief zelfbeeld en zien zichzelf als teamspelers.
Volgend
Volgend gedrag is ook coöperatief en volgzaam, maar meer passief dan meewerkend gedrag. Mensen die volgend gedrag vertonen, zoeken goedkeuring en stellen vragen. Ze zijn verbaal minder assertief en hun lichaamstaal is onderdanig. Ze hebben een minder positief zelfbeeld en zien zichzelf als afhankelijk van anderen.
Gedragingen Tegen – Boven
Concurrerend
Concurrerend gedrag is competitief en dominant. Mensen die concurrerend gedrag vertonen, bieden alternatieven aan en stellen verschillende handelwijzen voor. Ze zijn verbaal assertief en hun lichaamstaal is gesloten en mogelijk bedreigend. Ze hebben een positief zelfbeeld en zien zichzelf als sterk en onafhankelijk.
Aanvallend
Aanvallend gedrag is ook competitief en dominant, maar meer agressief dan concurrerend gedrag. Mensen die aanvallend gedrag vertonen, benadrukken meningsverschillen en bekritiseren de ander. Ze zijn verbaal agressief en hun lichaamstaal is gesloten en intimiderend. Ze hebben een minder positief zelfbeeld en zien zichzelf als in conflict met anderen.
Gedragingen Tegen – Onder
Opstandig
Opstandig gedrag is competitief en volgzaam. Mensen die opstandig gedrag vertonen, zoeken punten om het niet mee eens te zijn en stellen kritische vragen. Ze zijn verbaal defensief en hun lichaamstaal is gesloten en mogelijk defensief. Ze hebben een minder positief zelfbeeld en zien zichzelf als in conflict met anderen.
Teruggetrokken
Teruggetrokken gedrag is ook competitief en volgzaam, maar meer passief dan opstandig gedrag. Mensen die teruggetrokken gedrag vertonen, distantiëren zich van de conversatie en geven zichzelf de schuld. Ze zijn verbaal passief en hun lichaamstaal is gesloten en mogelijk defensief. Ze hebben een negatief zelfbeeld en zien zichzelf als buitenstaanders.
De relatie tot elkaar
Het gedrag dat we vertonen in interacties met anderen roept bepaalde reacties op, en vice versa. Dit wordt de interactiecirkel genoemd. Er zijn vier belangrijke interactiepatronen in de Roos van Leary:
Samen-gedrag roept samen-gedrag op (symmetrische werking)
Wanneer je samenwerkend gedrag vertoont, zoals helpen of meewerken, is de kans groot dat anderen ook samenwerkend gedrag gaan vertonen. Dit wordt de symmetrische werking genoemd. Bijvoorbeeld, als je in een teamvergadering positieve feedback geeft en constructieve suggesties doet, zullen anderen waarschijnlijk ook positief en constructief reageren.
Deze symmetrische werking kan leiden tot een positieve spiraal van samenwerking en ondersteuning, waarbij iedereen bijdraagt en zich gewaardeerd voelt. Echter, het kan ook leiden tot een situatie waarin iedereen het met elkaar eens is en er geen ruimte is voor kritiek of alternatieve ideeën, wat kan leiden tot groepsdenken.
Tegen-gedrag roept tegen-gedrag op (symmetrische werking)
Wanneer je competitief gedrag vertoont, zoals aanvallen of concurreren, is de kans groot dat anderen ook competitief gedrag gaan vertonen. Dit is ook een voorbeeld van symmetrische werking. Bijvoorbeeld, als je in een discussie kritiek levert en je standpunt fel verdedigt, zullen anderen waarschijnlijk ook defensief en kritisch reageren.
Deze symmetrische werking kan leiden tot een negatieve spiraal van conflict en confrontatie, waarbij iedereen probeert zijn of haar eigen standpunt te verdedigen en niet luistert naar de ideeën van anderen. Echter, het kan ook leiden tot een situatie waarin verschillende ideeën en standpunten worden besproken en overwogen, wat kan leiden tot betere beslissingen en oplossingen.
Boven-gedrag roept onder-gedrag op (complementaire werking)
Wanneer je dominant gedrag vertoont, zoals leiden of concurreren, is de kans groot dat anderen volgzaam gedrag gaan vertonen, zoals volgen of meewerken. Dit wordt de complementaire werking genoemd. Bijvoorbeeld, als je in een project de leiding neemt en duidelijke instructies geeft, zullen anderen waarschijnlijk volgen en je instructies opvolgen.
Deze complementaire werking kan leiden tot een effectieve samenwerking, waarbij iedereen weet wat hij of zij moet doen en taken en verantwoordelijkheden duidelijk zijn. Echter, het kan ook leiden tot een situatie waarin sommige mensen te veel controle hebben en anderen zich onderdrukt of genegeerd voelen.
Onder-gedrag roept boven-gedrag op (complementaire werking)
Wanneer je volgzaam gedrag vertoont, zoals volgen of meewerken, is de kans groot dat anderen dominant gedrag gaan vertonen, zoals leiden of concurreren. Dit is ook een voorbeeld van complementaire werking. Bijvoorbeeld, als je in een teamvergadering vooral luistert en weinig bijdraagt, zullen anderen waarschijnlijk de leiding nemen en meer praten.
Deze complementaire werking kan leiden tot een effectieve samenwerking, waarbij iedereen een rol speelt en bijdraagt aan het team. Echter, het kan ook leiden tot een situatie waarin sommige mensen te veel praten en anderen zich genegeerd of ondergewaardeerd voelen.
Hoe pas je de Roos van Leary toe in je werk?
Het toepassen van de Roos van Leary in je werk begint met zelfbewustzijn. Je moet je bewust zijn van je eigen gedrag en hoe het anderen beïnvloedt. Dit vereist zelfreflectie en mogelijk feedback van anderen.
Analyse maken van gedrag
Het eerste wat je moet doen om de Roos van Leary in je werk toe te passen, is het analyseren van je eigen gedrag (doe de gratis test) en het gedrag van anderen. Let op de interacties in je team en probeer te identificeren welk gedrag dominant is en welk gedrag volgzaam, samenwerkend of competitief is.
Gedrag aanpassen
Nadat je een analyse hebt gemaakt van het gedrag, kun je beginnen met het aanpassen van je eigen gedrag om de reacties van anderen te beïnvloeden. Als je bijvoorbeeld merkt dat je vaak dominant gedrag vertoont en dat dit anderen intimideert, kun je proberen meer samenwerkend of volgzaam gedrag te vertonen om een meer open en coöperatieve sfeer te creëren.
Beter timemanagement
Timemanagement en de Roos van Leary zijn nauw met elkaar verbonden als het gaat om effectieve communicatie, samenwerking en zelfmanagement. Het begrijpen van de Roos van Leary kan je helpen om beter om te gaan met anderen en je eigen gedrag effectiever te sturen.
Laten we eens kijken naar voorbeeldgedrag. Stel dat je merkt dat je collega’s geneigd zijn om meewerkend of volgend gedrag te vertonen. Door de Roos van Leary te begrijpen, realiseer je je dat je invloed kunt uitoefenen op de interactie door assertief te zijn en je grenzen te stellen bij het plannen en organiseren van het werk. Je kunt bijvoorbeeld duidelijk aangeven welke taken je kunt uitvoeren en welke niet, om zo een realistische planning te maken. Dit bevordert niet alleen de samenwerking, maar zorgt er ook voor dat je jouw eigen tijd en energie efficiënt gebruikt.
Daarnaast kan de Roos van Leary je helpen om bewust te worden van je eigen gedrag en de impact ervan op anderen. Als je bijvoorbeeld merkt dat je geneigd bent om concurrerend of opstandig gedrag te vertonen, kun je jezelf aanleren om constructiever te reageren. Dit kan leiden tot meer open communicatie en betere samenwerking met je collega’s.
Timemanagement houdt ook in dat je afhankelijk bent van anderen bij het plannen en organiseren van je werk. Door de Roos van Leary te begrijpen, kun je effectiever communiceren en samenwerken bij het afstemmen van planningen en het stellen van grenzen. Je kunt bijvoorbeeld proactief communiceren met collega’s om overlapping van taken te voorkomen en gezamenlijk prioriteiten te stellen.
Gratis Roos van Leary test
Ontdek hoe jouw eigen gedrag zich verhoudt tot de Roos van Leary en verbeter je interacties! Neem deel aan de gratis test en krijg inzicht in jouw communicatiestijl. Leer welke gedragspatronen jij vaak vertoont en hoe je deze effectiever kunt inzetten. Door deel te nemen aan de test, krijg je concrete handvatten om je communicatievaardigheden te versterken en betere resultaten te behalen in je werk en relaties.
Conclusie
De Roos van Leary is een krachtig instrument voor het verbeteren van communicatie en samenwerking in teams. Door je bewust te worden van je eigen gedrag en de reacties die dit bij anderen oproept, kun je je gedrag aanpassen om de interacties in je team te verbeteren. Het toepassen van de Roos van Leary in je werk kan leiden tot effectievere communicatie, betere samenwerking en uiteindelijk een hogere teamperformance.
Het model is niet alleen nuttig voor het begrijpen van je eigen gedrag, maar ook voor het begrijpen van het gedrag van anderen. Door te begrijpen hoe anderen reageren op jouw gedrag, kun je beter inspelen op hun behoeften en verwachtingen, wat kan leiden tot betere relaties en effectievere samenwerking.
