Burn out: symptomen en oorzaken

De belangrijkste burn out symptomen en oorzaken op een rijtje. Herken jij jezelf of een collega hierin? Weet jij hoe je geneest van een burn out?
Door: Bas Hoorn

Burn-out is een toestand die verder gaat dan gewone stress. Het ontstaat na langdurige, overmatige stress en wordt gekenmerkt door emotionele, mentale en fysieke uitputting. Hoewel iedereen wel eens stress ervaart, kan aanhoudende stress leiden tot overspannenheid en uiteindelijk tot een burn-out. Het is belangrijk om het onderscheid te begrijpen tussen stress en burn-out, en te herkennen wanneer men op het punt staat opgebrand te raken. In deze fase zijn zowel lichaam als geest volledig uitgeput. Het is essentieel om de symptomen tijdig te herkennen en actie te ondernemen.

Burn out of overspannen?

Burn out, wat anders dan stress

Iedereen heeft weleens last van stress. Maar je kunt door langdurige stress overspannen raken. Als je lang overspannen bent kan dat uitmonden in een burn out. We spreken pas van een burn out als sprake is van emotionele, mentale én fysieke uitputting die wordt veroorzaakt door overmatige en langdurige stress. Stress en burn out worden vaak verward. Als je het gevoel hebt dat je opgebrand bent, dan is er sprake van een burn out. Lichaam en geest zijn uitgeput.

Een burn out kan erin sluipen

Een burn out is er niet plotseling

Het sluipt er vaak geleidelijk in en begint vaak met stress en vermoeidheid. In het begin heb je nog het gevoel dat je alles onder controle zal gaan krijgen. Wanneer dat perspectief verdwijnt begint het gevoel te verdrinken in de eigen verantwoordelijkheden. Vanaf dat punt kan een burn out zich gaan ontwikkelen. Hoe snel iemand van stress door teveel druk richting een burn out gaat verschilt, dit kan in een paar weken maar het kan ook een jaar duren.

Oorzaken van een burn out

Drie aandachtsgebieden

Een burn out kan verschillende oorzaken hebben. Oorzaken zijn werkgerelateerd, hangen samen met leefstijl en/of met persoonlijkheidskenmerken.

Werkgerelateerde oorzaken

Burn out, wat anders dan stress

1. Werken in chaotische en luidruchtige omgeving. Je kunt je niet concentreren, het is lastig om taken te voltooien.
2. Hoge werkdruk. De werkbelasting staat niet meer in verhouding tot jouw belastbaarheid.
3. Werken in een rommelige niet opgeruimde werkplek. Dit kan ook thuis zijn. Opruimen helpt!
4. Eentonig werk dat totaal geen uitdaging biedt. Vaak wordt dit ook ‘bore out’ genoemd.
5. Onvoldoende of geen waardering en erkenning – zoals een passend salaris! – voor goede prestaties.
6. Geen grip en overzicht hebben op je werk. Los dit snel op met een cursus time management.
7. Onduidelijke of onrealistische eisen die aan jou worden gesteld. Stem beter af met de SMART methode.

Leefstijl en burn out

Burn out, wat anders dan stress

1. Te veel werken zonder de tijd te nemen voor ontspanning en sociale activiteiten.
2. Te weinig goede relaties, vrienden en familieleden. Laat ‘giftige’ mensen niet toe in je privéleven!
3. Je te betrokken voelen bij teveel zaken zonder hulp van anderen. Maak keuzes in je verantwoordelijkheden!
4. Onvoldoende nachtrust. Je hebt minstens 7 à 9 uur slaap per nacht nodig.
5. Een rommelige leefomgeving. Dit leidt tot somberheid en lage productiviteit. Ga je huis opruimen.

Persoonlijkheidskenmerken

Burn out, wat anders dan stress

1. Je wilt in steeds minder tijd steeds meer en beter presteren. Als je vrij bent wil je eigenlijk ook presteren.
2. Niet in staat zijn om te delegeren. Doorbreek dit patroon hapklare taken met de SMART methode te delegeren.
3. Perfectionisme. Als je bang bent dat je jouw werk niet goed genoeg doet kun je oneindig lang blijven werken.
4. Pessimisme. Dit leidt vaak tot reactief gedrag. Probeer geleidelijk meer initatief te nemen. Word proactief.
Sowieso kan het geen kwaad om inzicht te krijgen in jouw persoonlijkheidstype. Probeer eens de gratis DISC persoonlijkheidstest. Binnen 10 minuten heb je een beeld van jouw persoonlijkheidstype en hoe je jezelf verhoudt tot de mensen met wie je samenwerkt.

Er kunnen meer oorzaken voor een burn out zijn

Specifieke omstandigheden

Naast voornoemde vaak voorkomende oorzaken kunnen natuurlijk ook andere oorzaken een rol spelen. Denk hierbij aan bijvoorbeeld:

1. Complexe privé omstandigheden: echtscheidingen, ziekte of een overlijden;
2. Een onveilige werksfeer zoals pestgedrag op de werkvloer of agressie;
3. Onveilige werkrelatie met leidinggevende en niet weten waar je aan toe bent;
4. Persoonlijkheidsstoornissen waardoor mensen vaak conflicten hebben;
5. Beperkingen waardoor onbedoeld communicatie moeilijk verloopt.

Typische burn out klachten

symptomen burn out betekenis

Drie clusters met symptomen

Symptomen van een burn out uiten zich fysiek, emotioneel en in het gedrag. Een aantal van deze symptomen dient zich steeds vaker en duidelijker aan.

Lichamelijke symptomen burn out

Dit zijn echt fysieke klachten zoals

1. Je voelt je moe en uitgeput en het lijkt wel alsof je jezelf niet kunt opladen.
2. Vaak ziek zijn als gevolg van een verlaagde immuniteit (weerstand).
3. Vaak last hebben van hoofdpijn, spierpijn of het idee hebben dat een gewricht vast of op slot zit.
4. Verandering in eetlust (teveel of te weinig eten) en slaapgewoonten (slechte slaaphygiëne).

Psychische symptomen burn out

Alsof je er alleen voor staat…

1. Slecht zelfbeeld: je voelt je een mislukkeling en je twijfelt aan jezelf en je eigen kunnen.
2. Je hebt het idee dat je gevoelloos bent en je voelt je gevangen in je situatie. Een verslagen gevoel.
3. Je hebt het idee dat je er alleen voor staat en niet in verbinding meer bent met andere mensen (onthechting)
4. Cynisme: je drukt je negatief uit over je werk, over anderen en over je vooruitzichten.
5. Je bent ongemotiveerd en je ervaart geen enkele voldoening in de activiteiten die je ontplooit.

Gedrag en symptomen burn out

Burn out, wat anders dan stress

1. Drugs- of alcoholgebruik of ongezond eten om de emotionele last te kunnen dragen.
2. Frustraties op anderen afreageren. Onvriendelijk gedrag of een doelwit uitzoeken en lastig blijven vallen.
3. Jezelf terugtrekken en isoleren. Weinig of nog liever niets te maken willen hebben met anderen.
4. Slechte arbeidsethos: je verantwoordelijkheden niet nakomen, te laat komen en te vroeg vertrekken.
5. Uitstellen en heel lang over taken doen. Het duurt te lang voordat je dingen voor elkaar krijgt.

Extreme symtomen burn out

Het is echt alsof de brandstoftank leeg is

Psychische symptomen en lichamelijke klachten kunnen verergeren. Vaak hebben mensen dan last van de volgende symptomen:
1. Extreme gevoeligheid voor prikkels;
2. Angst- en/of paniekklachten;
3. Somberheid die overgaat in een depressie.

De ‘drie R methode’

Recognize, reverse, & resilience

Recognize: Herken de symptomen van een burn out. Al gaat het om een combinatie van een paar symptomen. Je hoeft ze niet allemaal te hebben.
Reverse: Herstel van de burn out. Zoek professionele hulp en probeer stress te beheersen. Los stressfactoren op of ga ze uit de weg.
Resilience: Ontwikkel mentale veerkracht tegen stress door beter voor je lichamelijke en emotionele gezondheid te zorgen. Vermijd drugs, alcohol en nicotine.

Herstellen van een burn out

Iedereen heeft zijn eigen hersteltijd

Herstel neemt een langere periode in beslag dan een overspannenheid. Je kunt makkelijk een terugval krijgen. Vaak is de hulp van een psycholoog nodig. De hersteltijd duurt het langst van alle werkgerelateerde psychische klachten. variërend van 3 maanden tot meer dan een jaar.

Abonneer je op onze kennisbank

Naam(Vereist)

Cursus Time Management

  • Bereik meer met minder moeite
  • Ook incompany en op maat

 

Bekijk cursus arrow_forward