Je kent ze vast wel: mensen die ondanks wat er gebeurt kalm en rustig blijven en zich met het grootste gemak richten op het bedenken van oplossingen. Het kunnen presteren onder druk lijkt een aangeboren talent. Terwijl anderen overmand raken door stress en verstrikt raken in nog grotere problemen, houden deze mensen hun hoofd koel. Vaak zijn dit dezelfde mensen op wie we kunnen vertrouwen tijdens crises. Ze blijven nuchter, gebalanceerd en we kunnen op hen vertrouwen als er paniek in de tent is.
Inhoud
Automatisch de goede dingen doen
Wat zijn dit voor mensen? Zijn ze heel intelligent? Zijn ze gevoelloos? Zijn ze bovenmenselijk? Hoe kan het dat ze in de meest extreme situaties kalm blijven en zo goed presteren onder druk? Voor een belangrijk deel heeft het te maken met persoonlijkheid. Dat is echter niet de enige factor. Het is ook een manier van denken en handelen die deze mensen zich al dan niet bewust hebben aangeleerd.
Deze manier van denken en handelen wordt automatisch getriggerd zodra zich een stressvolle situatie aandient. Het zijn effectieve gewoontes. Het goede nieuws is dat iedereen effectieve gewoontes kan kan aanleren en slechte gewoontes kan afleren. Er zijn 5 mentale gewoontes die ervoor zorgen dat deze ‘koele kikkers’ optimaal blijven presteren onder druk:
1. Fysiek, mentaal en emotioneel in het hier en nu
“Een mens lijdt dikwijls het meest door het lijden dat hij vreest.” Het heeft geen enkele zin om je zorgen te maken over de negatieve uitkomst van de situatie waarin je verkeert. Ook al is de huidige situatie ernstig, het is niet gezegd dat de uitkomst negatief zal zijn. Als er een kans is (hoe klein ook) om iets aan de situatie te doen, is het zinvoller om daarop te focussen.
Concentreer je dus op de acties en taken die moeten worden uitgevoerd. Stel de juiste prioriteiten, maak een goede planning en zorg ervoor dat je jezelf niet onnodig belast met angst en zorgen. Dit leidt tot gebrek aan focus en vergroot de kans op fouten.
2. Blijf flexibel denken en voorkom verstarring
Er zijn geen zwart-wit problemen en er zijn ook geen zwart-wit oplossingen. Als je wil presteren onder druk maar teveel last hebt van stress wordt het lastiger om op ideeën te komen. De verleiding is dan groot om te denken in zwart-wit termen. Dit werkt contraproductief. Juist als zich een probleem aandient wordt het belangrijk om creatief te denken en op zoek te gaan naar input vanuit verschillende hoeken. Hiermee creëer je meer opties.
Wat echt kan helpen is overzicht creëren door te mindmappen en te oefenen met creatieve denktechnieken van Edward de Bono. Elke keer als je een ingeving hebt vul je jouw mindmap aan. Je zal merken dat je de uitdaging waar je voor staat beter doorgrondt en dat je komt tot meerdere benaderingen om het probleem op te lossen.
3. Presteren onder druk: de-escaleren en de-catastroferen
Veel mensen die moeten presteren onder druk raken verstrikt in negatieve emoties. Dit moet je zien te voorkomen. Juist als je boos of bang bent is de kans dat je een verkeerde keuze maakt het grootst. De kunst is om een stap terug te doen en van een afstand de situatie zo objectief mogelijk te beoordelen.
Ook al is de situatie ernstig, verleid je niet tot gedachten als “het heeft toch geen zin meer”. In plaats van destructieve gedachten heeft het meer zin om na te denken over oplossingen. Onderzoek hoe je het probleem aan kunt pakken en stel de juiste prioriteiten. Sowieso is aangetoond dat mensen die positief denken meer successen bereiken.
4. Accepteer de situatie en neem verantwoordelijkheid
Steek niet je hoofd in het zand en maak je niet druk over wie schuld is aan de situatie. Daar los je namelijk niets mee op. Als je wilt presteren onder druk accepteer je de situatie zoals die is en accepteer je ook dat je er wat aan moet doen. Accepteren is dus niet genoegen nemen met de situatie maar beseffen dat de mouwen moeten worden opgestroopt.
Je moet aan de slag en er is geen ruimte voor uitstelgedrag. Neem je verantwoordelijkheid en bepaal eerst waar je invloed op uit kunt oefenen. De meeste invloed heb je op je eigen handelen. Als je eenmaal helder hebt wat je moet doen kun je het werken aan een oplossing beschouwen als een taak die in dit geval een hoge prioriteit heeft.
5. Standvastig als het moet en buigzaam als het kan
Niemand heeft de wijsheid in pacht. Daarom overleggen we met elkaar. Echter, als er sprake is van een calamiteit kan langdurig overleg verlammend werken. Dit geldt helemaal als iedereen op eieren blijft lopen om maar aardig gevonden te worden. Je bent echt geen lomperik als je vindt dat een calamiteit om snelle besluitvorming en actie vraagt.
Kunnen presteren onder druk vraagt ook om assertiviteit en besluitvaardigheid. Vertrouw daarbij op je eigen oordeel en wees standvastig. Of je eigen oordeel altijd goed uitpakt is niet gegarandeerd. Wat wel vaststaat is dat niet in beweging komen sowieso een probleem verergert.
Presteren onder druk vraagt om effectieve gewoontes
Het is niet zo dat je ineens over alle beschreven mentale gewoontes moet beschikken. Als je jezelf deze gewoontes eigen wil maken om beter te kunnen presteren onder druk adviseer ik om een voor een aan te leren. Begin er met een waarvan je het idee hebt dat die voor jou makkelijk aan te leren is. Dit is volgens James Clear, de auteur van het boek Elementaire Gewoontes, het meest effectief. Je zult al snel merken dat deze aanpak effect sorteert. Dit geldt niet alleen voor hoe je omgaat met calamiteiten op je werk maar ook voor de uitdagingen die je tegenkomt in je privéleven.
Liever een training volgen?
Wil je leren hoe je effectief en efficiënt werkt. De cursus time management kun je voor jezelf volgen maar kan ook voor jouw organisatie, incompany en op maat worden aangeboden.
