Iedereen kent ze: collega’s die het samenwerken lastig maken en de werksfeer verstoren. In dit artikel ontdek je hoe je tien veelvoorkomende probleemtypes herkent en hoe je daar effectief mee omgaat. Realiseer je daarbij dat sommige collega’s kenmerken van meerdere types tegelijk kunnen hebben. De ene lastige collega is de andere niet — soms krijg je te maken met een combinatie van gedragingen die het samenwerken extra uitdagend maken.
Inhoud
Inleiding
Iedere werkplek heeft ze: collega’s die het samenwerken nét iets lastiger maken. Ze missen deadlines, sturen je tien onnodige e-mails per dag, of veroorzaken een crisis voordat je koffie op is. Ze bedoelen het misschien niet slecht (of juist wel), maar hun gedrag kan behoorlijk frustrerend zijn.
Je bent niet hun leidinggevende, dus je kunt geen officiële maatregelen nemen. Toch wil je dat het werk soepel blijft verlopen en dat jij niet degene bent die telkens de rommel opruimt. Hoe ga je slim om met deze collega’s zonder in eindeloze discussies of machtsstrijd te belanden?
In dit artikel bespreken we tien klassieke probleemgevallen op de werkvloer. Van de betweter tot de chronische chaoot, van de micromanager tot de intrigant: je leert hoe je ze herkent en hoe je ervoor zorgt dat jij niet het slachtoffer wordt van hun gedrag.
Met een beetje tact, een scherp oog voor patronen en een paar eenvoudige strategieën kun je deze lastige types omzeilen, bijsturen of – in sommige gevallen – leren verdragen. Want laten we eerlijk zijn: sommige collega’s blijven zoals ze zijn. Maar jij hoeft daar niet onder te lijden.
1. De rabiate klootzak
De term “rabiate klootzak” is bewust gekozen door Prof. Robert Sutton (Stanford University), die in zijn bestseller The No Asshole Rule beschrijft hoe deze types werkplekken kunnen verzieken. Dit is de collega die altijd op oorlogspad lijkt. Hij intimideert, kleineert en zaait angst. Niet per se schreeuwend; meestal is het subtiel en giftig.
Hoe herken je hem?
Hij onderbreekt je in vergaderingen, maakt “grapjes” (vaak ten koste van anderen) die alleen hij leuk vindt en kijkt neer op iedereen die niet aan zijn onrealistisch hoge standaarden voldoet. Soms voel je je na een gesprek met hem alsof je een mentale afstraffing hebt gehad. Je bent niet de enige. Hij behandelt iedereen zo, behalve misschien zijn leidinggevende.
Hoe ga je ermee om?
Negeer de drang om hem met gelijke munt terug te betalen—dat is een spel dat je niet wint. Houd gesprekken kort en zakelijk, en leg afspraken vast per e-mail om jezelf te beschermen. Wees vriendelijk, maar resoluut: geef geen ruimte voor neerbuigend gedrag. Werkt dat niet? Zoek medestanders. Een klootzak floreert in stilte, maar verdwijnt vaak als hij wordt blootgesteld aan het daglicht.
2. De zuiplap
De werkdag begint vaak verrassend normaal met deze collega. Hij begroet je met een vlotte, oppervlakkige charme en lijkt best scherp. Maar dat is dan ook het begin van de dag. Naarmate de uren verstrijken, wordt hij trager, vager en soms ronduit onnavolgbaar. Zijn gedrag vertoont tekenen van structureel alcoholgebruik, wat soms grenst aan een afhankelijkheid waar de werkomgeving onder lijdt. Zijn gelaat verraadt hem: een doffe, grauwe huid dankzij een lever die overuren draait.
Hoe herken je hem?
Hij ruikt net iets te vaak naar de avond ervoor. Lunchen betekent voor hem zwijgend naar een broodje staren. Zijn concentratie verdwijnt sneller dan een glas bier op vrijdagmiddag, en de energieke start van de dag verandert in een mist van halve zinnen en ongeïnteresseerde blikken. Tijdens de vrijmibo is hij ineens luidruchtig aanwezig tot hij over de grens gaat met een ‘grap’ waar niemand om lacht, behalve hijzelf.
Hoe ga je ermee om?
Vermijd de rol van zijn reddende engel. Jij gaat zijn lever niet herstellen en zijn gewoontes niet veranderen. Houd gesprekken kort en to the point. Heeft zijn gedrag invloed op het werk? Trek samen met collega’s aan de bel. Sommige problemen lossen zichzelf op, maar een drankprobleem is daar zelden één van.
3. De problematische uitsteller
Uitstelgedrag wordt vaak verward met luiheid, maar dat is onterecht. Het is een copingmechanisme dat meestal voortkomt uit mentale overbelasting. Deze collega wil zijn werk wel doen, maar raakt verlamd door een chaotisch hoofd en een onoverzichtelijke planning. Zijn organisatie is waarschijnlijk een slagveld van halfgestarte taken en vergeten afspraken.
Hoe herken je hem?
Hij begint enthousiast aan projecten, maar raakt snel afgeleid. Deadlines zijn voor hem geen tijdsgrenzen, maar vage suggesties. Zijn mailbox is een archeologische site vol onbeantwoorde berichten. Je krijgt altijd hetzelfde antwoord als je vraagt hoe het gaat: “Ja, bijna klaar!” Maar “bijna” blijkt een rekbaar begrip.
Hoe ga je ermee om?
Verlies geen tijd aan vermanende speeches; hij wéét dat hij te laat is. Help hem liever overzicht te krijgen. Stel concrete vragen (“Wat is je volgende stap?”) en bied structuur waar mogelijk. Een training time management kan hem daarbij heel goed helpen. Zorg er in elk geval voor dat jij niet degene bent die steeds zijn problemen oplost.
4. De betweter
Je hebt vast weleens geprobeerd een echt gesprek te voeren met deze collega. Dat was een vergissing. Hij luistert niet om je te begrijpen, maar om te bepalen wanneer hij weer aan het woord kan. Hij praat niet mét jou, maar tégen jou — alsof je een levend prikbord bent waar hij zijn briljante inzichten op kan plakken.
Hoe herken je hem?
Hij weet overal iets van, ongeacht het onderwerp. Of het nu gaat om kernenergie of de beste manier om een nietmachine te gebruiken, hij heeft een mening en die moet je horen. Discussies zijn eenrichtingsverkeer, en nuance bestaat niet. Waag het vooral niet om tegenargumenten te geven — je maakt geen schijn van kans.
Hoe ga je ermee om?
Verspil geen energie aan tegenspraak. Knikken en “Interessant!” zeggen is vaak de snelste manier om verder te kunnen. Wil je écht invloed op hem hebben? Laat hem denken dat een idee van hemzelf komt. Dat werkt verrassend goed.
5. De leedmagneet
Het is eigenlijk een wonder dat deze collega überhaupt op het werk verschijnt. Want hoe krijg je dat voor elkaar met zoveel tegenwind in het leven? De printer is kapot, de koffie is lauw, zijn fietsband was weer leeggelopen en dat alles na een rampzalige nacht vol slapeloosheid en een existentiële crisis.
Hoe herken je hem?
Een simpel “Hoe gaat het?” is genoeg om een waterval van ellende los te maken. Zijn leven is een aaneenschakeling van mislukte pakketbezorgingen, onredelijke klanten en mysterieuze rugklachten. Op een of andere manier overkomt hem altijd nét iets meer dan de rest van de mensheid. En ja, dat moet jij weten.
Hoe ga je ermee om?
Bied begrip, maar doseer je medeleven. Houd gesprekken kort en positief: “Dat klinkt balen, maar gelukkig ben je er weer!” Wees ook niet bang om het gesprek subtiel af te buigen. Want als jij niet oppast, wordt zijn maandag ook jouw maandag.
6. De controlefreak
Je dacht dat je wist hoe je je werk moest doen, maar volgens deze collega kan het altijd beter, sneller en vooral anders. Zijn micromanagement gaat zo ver dat het voelt alsof hij persoonlijk je motivatie uit je trekt, als een kruising tussen een perfectionist en een menselijke stofzuiger.
Hoe herken je hem?
Hij stelt vragen over je werk terwijl je nog bezig bent. Hij wil dat je verslagen aanpast voordat je ze überhaupt hebt ingeleverd. En als je denkt dat je klaar bent, komt hij nog ongevraagd met een lijstje met “kleine verbeterpunten.” Er is geen taak te klein voor zijn toezicht.
Hoe ga je ermee om?
Houd vast aan je eigen manier van werken en laat je niet verleiden tot eindeloze discussies. Stel grenzen: “Ik heb het op deze manier gedaan, en dat werkt voor mij.” Soms helpt het ook om hem gerust te stellen—hij controleert alles omdat hij zelf ook gestrest is.
7. De onzichtbare man (m/v)
Je weet dat hij op de loonlijst staat, maar verder blijft zijn aanwezigheid een mysterie. Hij duikt op in vergaderingen of Teams meetingen, gedraagt zich voorkomend zonder echt iets bij te dragen en verdwijnt daarna weer in de schaduwen. Misschien werkt hij thuis, misschien zit hij ergens in een hoekje, maar je ziet of hoort hem nauwelijks.
Hoe herken je hem?
Zijn grootste talent is opgaan in de achtergrond. Maar als hij dan eindelijk iets zegt, kun je net zo goed je inbox gaan opruimen. Want ondanks een indrukwekkende hoeveelheid woorden, zegt hij helemaal niets. Hij gebruikt vage termen als “dynamisch proces” en “integraal samenwerken” zonder dat iemand precies weet wat hij bedoelt.
Hoe ga je ermee om?
Probeer hem in gesprekken op een concreet antwoord vast te pinnen: “Wat bedoel je precies?” of “Wat is volgens jou de volgende stap?” of “Op welke datum is jouw taak voltooid?” Geef hem niet de kans om zich weer te verstoppen. Soms is een beetje vriendelijke druk genoeg om hem écht in beweging te krijgen.
8. De chronische chaoot
Deze collega wil echt goed werk leveren, maar zijn hoofd werkt tegen hem. Er gaan te veel gedachten tegelijk rond en hij springt van het ene idee naar het andere. Vaak is hij heel slim en kan hij van alles, maar dat is precies het probleem: hij kiest niet.
Hoe herken je hem?
Hij begint enthousiast aan projecten, maar maakt ze niet af. Zijn bureau is een chaotische mix van notities, halflege koffiekopjes en vergeten to-do lijstjes. Zijn agenda? Meer een verzameling goede bedoelingen dan een echt plan. En vergaderingen? Die vergeet hij of hij komt met een kwartier vertraging binnenrennen.
Hoe ga je ermee om?
Weersta de neiging om zijn planning voor hem te maken—hij moet het zelf leren. Geef hem subtiele hints: “Misschien helpt het om even een to-do lijst te maken?” Ook voor hem zou cursus time management echt een geschenk zijn, al is de kans groot dat hij vergeet zich in te schrijven.
9. Kort lontje op twee benen
Deze collega is geestelijk blijven hangen in de peuterfase als het gaat om omgaan met tegenslagen. Hij accepteert niet dat hij niet altijd zijn zin krijgt en reageert op weerstand alsof iemand net zijn favoriete speeltje heeft afgepakt. Geduld? Zelfreflectie? Niet zijn sterkste kanten.
Hoe herken je hem?
Zijn dag kan perfect beginnen, maar zodra iets niet loopt zoals hij wil, ontploft hij. Een vertraagde e-mail, een onverwachte wijziging in de planning—alles is reden voor een dramatische uitbarsting. Sarcasme, gesnauw of een passief-agressieve stilte zijn zijn voornaamste wapens.
Hoe ga je ermee om?
Soms helpt het om de situatie te benoemen: “Ik merk dat dit je frustreert. Wat heb je nodig om verder te gaan?” En als dat niet werkt? Gewoon even laten uitrazen. Echter, tolereer nooit fysieke en verbale agressie gericht op mensen. Escaleer dan meteen naar HR of de leidinggevende.
10. De intrigant (rat m/v)
Deze collega speelt een ander spel dan jij. Waar jij probeert iets op te bouwen, geniet hij van kapotmaken. Het liefst mensen die meer in hun mars hebben, beter bij collega’s in de smaak vallen of zelfs er beter uitzien dan hij. Niet omdat hij per se gemeen is, maar omdat hij zich beter voelt als hij een ander naar beneden duwt. Achter zijn manipulatieve gedrag schuilt een minderwaardigheidscomplex dat hij wanhopig probeert te compenseren.
Hoe herken je hem?
Hij verpakt zijn manipulatie vaak in oppervlakkige spirituele empathie. Hij “maakt zich zorgen” om collega’s (of die nieuwe getalenteerde collega), maar zijn bezorgdheid richt zich opvallend vaak op mensen die hem in de weg staan. Zijn medestanders zijn vooral de wat onzekere en beïnvloedbare collega’s zonder ruggengraat. Hij fluistert halve waarheden rond, speelt collega’s tegen elkaar uit en kijkt met stille voldoening toe als de boel instort. Hij weet precies hoe hij taal kan inzetten om mensen te beïnvloeden – soms zo geraffineerd dat het lijkt alsof hij een cursus NLP achter de kiezen heeft. Verwacht geen open conflict: zijn kracht zit juist in het subtiele gif, de conflicten die hij achter de schermen aanwakkert terwijl hij zelf onschuldig oogt.
Hoe ga je ermee om?
Doorzie zijn spel en weiger mee te doen. Laat je niet uitlokken tot vertrouwelijke gesprekken over collega’s; alles wat je zegt, zal tegen je worden gebruikt. Houd communicatie zakelijk en transparant. En bovenal: geloof daden, niet woorden. Deze manipulator zegt veel, maar bedoelt zelden wat hij zegt. Vraag je nooit af wát hij zegt, maar vooral wáárom hij het zegt.
Conclusie
Probleemgevallen op de werkvloer zijn onvermijdelijk. Of het nu de betweter is die je college onderbreekt of de leedmagneet die van elke koffiepauze een therapiesessie maakt—je ontkomt er niet aan. En omdat je geen leidinggevende bent, kun je ze niet wegsturen. Maar je kunt wel slimmer met ze omgaan.
Wat kun je doen?
Het begint met herkenning. Zodra je weet met wie je te maken hebt, kun je voorkomen dat je in hun dynamiek wordt meegezogen. Geef de controlefreak geen ruimte om je planning te kapen, blijf uit de emotionele achtbaan van het korte lontje en laat de manipulator niet aan de touwtjes trekken.
Wat is de grens?
Soms is een beetje tact en humor genoeg om de situatie te ontwijken of bij te sturen. Maar als het gedrag structureel je werk of welzijn schaadt, is het tijd om bondgenoten te zoeken. Je hoeft het niet alleen op te lossen. En onthoud: jij bent niet de probleemmanager—alleen een collega met gezond verstand.
